วันนี้เราจะมาพูดคุยกันเกี่ยวกับเรื่องของเห็ดซึ่งหมายรวมถึงเห็ดต่างๆที่ส่วนใหญ่แล้วมาเป็นเห็ดเศรษฐกิจ ที่พี่น้องเกษตรกรและเพื่อนๆได้ประกอบเป็นอาชีพทีนี้ก็มาพูดถึงตัวช่วยก็คือตัวแร่ธาตุกระตุ้นดอกเห็ดกับอาหารเสริมเห็ดดีพร้อมซึ่งก็หลายคนที่นำไปใช้รุ่นใหญ่กับรุ่นเด็กก็มีทัศนคติที่แตกต่างกันซึ่งเดี๋ยวเราจะมาคุยกันว่าตัวช่วยของนักเพาะเห็ดเศรษฐกิจหรือเรียกว่านักธุรกิจเพาะเห็ดเพื่อขาย เขาใช้แร่ธาตุกระตุ้นดอกเห็ดกับอาหารเสริมเห็ดดีพร้อมอย่างไร ช่วยในการเพาะเห็ด
มาคุยถึงเรื่องของแร่ธาตุกระตุ้นดอกเห็ด กับ อาหารเสริมเห็ดดีพร้อมที่มีประโยชน์ใช้ในการเพาะเห็ดเป็นอย่างไรเราจะมาพูดคุยกันในวันนี้ ดังที่เรียนให้ทราบคนรุ่นเก่าที่เพาะเห็ดสมัยก่อนส่วนใหญ่ระบบวิธีการก็ไม่ได้มีความทันสมัยเหมือนในยุคปัจจุบัน แต่มีความอดทน มีความรอบคอบมีความตระหนี่ถี่ถ้วนในการทำงาน คนสมัยก่อนเพาะเห็ดเขาจะไม่ใจร้อน เขาจะเปิดดอก เปิดเดือนแรก เห็ดนางรม เห็ดนางฟ้า ยานางิ ภูฐาน เป๋าฮื้อ ก็เปิดเดือนที่ 1 เก็บอยู่อย่างนั้นแหละครับ เก็บไปเดือนที่ 3 ที่ 4 ที่ 5 อาหารในก้อนจะหมดก็ไม่อยากจะทิ้งเขาก็จะใช้แร่ธาตุกระตุ้นดอกเห็ดในสมัยนั้นเอาไปฉีดพ่นเพื่อกระตุ้นให้เห็ดที่จะทิ้งก้อนมันเพิ่มผลผลิตออกมาให้คล้ายที่สุดเลย เพราะฉะนั้นวัตถุประสงค์ของแร่ธาตุกระตุ้นดอกเห็ดในสมัยโบราณหรือสมัยเก่าก็จะใช้เอามากระตุ้นช่วงเดือนสุดท้ายก่อนที่จะทิ้งก้อนเอาไปทำลายกลบ ฝัง หรือเอาไปแจกเพื่อนๆที่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม หรือบางคนก็ตีป่นเอามาผสมกับขี้เลื่อยใหม่แล้วก็ทำเป็นก้อนเชื้อใหม่ บางคนก็เอาไปเพาะเห็ดฟางในตะกร้าก็ได้ ไปเพาะเห็ดฟางในกองเตี้ยก็ได้ ทำได้หมด เพราะฉะนั้นแร่ธาตุกระตุ้นดอกเห็ดก็จะมากระตุ้นแต่คนรุ่นใหม่ไฟแรงก็บอกใช้วิธีการแบบนั้นไม่เห็นเป็นอะไร ลองเอามาฉีดตั้งแต่เริ่มเปิดหน้าก้อนเลยปรากฏว่ามันก็รวดเร็วทันใจ เห็ดก็ออกปริมาณมากเขาเรียกว่าถูกใจวัยรุ่น ก็มีการใช้แร่ธาตุกระตุ้นดอกเห็ดตั้งแต่เริ่มเปิดหน้าก้อนเพราะฉะนั้นเวลาทำอาชีพเกษตรแนวยุค 4.0 เด็กยุคใหม่ไฟแรงเขาก็จะใช้หรืออาจจะเป็นความบังเอิญกับโลกสมัยใหม่ สมัยโบราณคนผลิตก้อนก็มีคุณภาพ ช้า ใจเย็น พิถีพิถัน แต่คนยุคใหม่เน้นเงินกำไรเยอะ ผลิตก้อนขายก็ขายถูกๆ แต่ข้างในไม่มีสารอาหารอะไรไปเลี้ยงดอกเห็ด ทำให้เห็ดมันก็ไม่มีคุณภาพ มันก็เลยประจวบเหมาะหรือเปล่า เวลาเอาอาหารไปกระตุ้นกับเห็ดที่ก้อนเชื้อมันไม่ค่อยมีมันก็เลยทำให้ผลผลิตไม่ดี ที่พูดเรื่องนี้ก็เพราะว่าบางร้านบอกว่าเห็ดมันออกเร็วเกินแล้วดอกมันเล็ก บางคนก็บอกมันดีจังเลยออกเยอะ น่าสนใจ ก็ใช้กันมาเรื่อยๆก็ว่ากันไป สำหรับผู้เพาะเห็ดดังนั้นต่อมาเรารู้ว่าเกษตรกรเพาะเห็ดไปได้ 2-3 เดือน วัยรุ่น พอออกน้อย เฉลี่ยก้อนหนึ่งออกมาประมาณ 300 กรัมหรือ 3 ขีดแล้วก็เปิดดอกไปได้สัปดาห์หนึ่งเขาก็จะให้ความชื้นอุณหภูมิเหมาะสมตามชนิดของเห็ดก็สลับกันเกิดดอกระหว่างก้อนไปก็อนมา เพาะไปลืมๆ 3 เดือน สมัยก่อน 6 เดือน 7 เดือน ก้อนที่มีขี้เลื่อยที่มีคุณภาพ ขี้เลื่อยที่บวกสูตรผสมอาหารที่ดี อาจจะเป็นไม้ที่มีอายุยาวนานในการสะสมไม่ใช่ไม้โตเร็ว เขาก็จะใช้ขี้เลื่อยพวกนี้เข้ามาแล้วบังเอิญดอกมันหมดเร็ว ก็มีมากมายหลายสาเหตุที่เห็ดมันหมดอายุการเกิดดอกหรือออกน้อยจะโทษก้อนเชื้อไม่ดีก็อาจจะไม่เต็มร้อย แต่ก็ต้องระวังอันนี้สำคัญ หรืออาจจะโทษเรื่องภูมิอากาศก็ได้ ถ้าโรงเรือนไม่ดี ความชื้นไม่ดี ที่แน่ๆส่วนใหญ่ที่ได้ยินก็คือคุณภาพก้อนเชื้ออาหารน้อยเปิดไป 3 เดือนต้องทิ้งก้อนแล้ว เราจึงพัฒนาตัวอาหารเสริมเห็ดดีพร้อมเอามาช่วยนักธุรกิจเพาะเห็ด คือไม่ใช่เพาะเห็ดไว้กินกันเองอย่างเดียว เพาะเพื่อขายด้วย ตัวบำรุงเห็ดตัวนี้ก็ชื่อว่าอาหารเสริมเห็ดดีพร้อม 2 ตัวนี้ทำงานแตกต่างกัน ถ้าเป็นแร่ธาตุกระตุ้นดอกเห็ด เขาก็กระตุ้นเรารู้แล้วว่าวัตถุประสงค์เบื้องต้น เขาใช้กระตุ้นก่อนที่จะทิ้งก้อน คือรีดสรรพกำลัง คุณประโยชน์ต่างๆในก้อนออกมาให้เป็นดอกให้มากที่สุดแต่ปัจจุบันก็จะใช้แร่ธาตุกระตุ้นดอกเห็ด บางคนก็เอาไปผสมกับขี้เลื่อย 100 โล ก็ใส่ตัวนี้ไป 0.5-1% ก็คือเขาจะใช้ภูไมท์ซัลเฟต 3% แต่ใช้ตัวแร่ธาตุกระตุ้นดอกเห็ดประมาณครึ่งกิโลกรัม หรือ 1 กิโลกรัม คือใช้ตั้งแต่ตอนเตรียมขี้เลื่อยหรือบางคนก็ไม่ไปสิ้นเปลืองตรงนั้นเอามาฉีดพ่น เวลาดอกเห็ดออกไม่ดี ออกแบบกะปริบกะปรอย ออกน้อยๆ ออกนิดๆ ก็ตัวช่วยตัวนี้ที่จะมีประโยชน์ต่อพี่น้องผู้เพาะเห็ดเพื่อนๆก็จะใช้แร่ธาตุกระตุ้นดอกเห็ดเอามาใช้ในการกระตุ้นก็จะใช้ประมาณ 1-2 ช้อนแกง ต่อน้ำ 5 ลิตร หรือจะ 10 ลิตร ลองดูความเข้มข้นแต่มาตรฐานคือประมาณ 5 ลิตร ฉีดสเปรย์หน้าก้อนถ้าถามว่าแล้วตัวอาหารเสริมเห็ดดีพร้อม ชื่อมันบอกแล้วว่าถ้าเห็ดมันออกไม่ดี ออกชะงัก ออกเล็กๆน้อยๆกระปริบประปรอย ขยักขย่อนก็ต้องใช้แร่ธาตุกระตุ้น แต่ถ้าเห็ดออกดี ดอกเล็ก ดอกหอม ก้านยาว หัวโต ดูให้มันมีลักษณะว่ามันไม่สมบูรณ์ก็จำเป็นที่จะต้องใช้ตัวอาหารเสริมเห็ดดีพร้อมตัวนี้เข้าไปช่วย สำหรับคนที่เป็นนักธุรกิจ แต่ถ้าท่านบอกว่าท่านพอใจแล้ว เพียงพอแล้ว กับผลผลิตก็ไม่จำเป็นต้องใช้ ใช้วิธีการเปลี่ยนก้อนใหม่ เปิดไปได้ 3 เดือน 4 เดือน เปลี่ยนก้อนใหม่ก็ได้ แต่ถ้าบางคนไม่อยากเสียเวลา ก็ตัวช่วยนี้สามารถช่วยทำให้ตัวการเพาะเห็ดของเราไม่ต้องเสียเวลาไปเริ่มกระบวนการไปซื้อก้อนเชื้อใหม่ให้มีราคาที่เหมือนเริ่มต้นใหม่ ราคามันก็สูง ราคามันก็แพงก็สามารถใช้อาหารเสริมเห็ดดีพร้อมตัวนี้ในอัตรา 1-2 ช้อนแกงต่อน้ำ 5 ลิตร บางคนเขาก็ใช้ 3 ลิตร คือสูตรแสตนดาดเบื้องต้นมีไว้เพื่อที่จะให้เราไปทดสอบ เขาทดสอบมายังทดสอบมาแล้วแต่พื้นที่เพาะปลูกกรุงเทพกับเชียงใหม่ เชียงใหม่กับนครศรีธรรมราช ยะลา อีสาน ตะวันตกไม่เหมือนกัน เราต้องปรับลดปรับเพิ่มให้มันเหมาะสมตัวเราต้องเป็นแบบนักวิทยาศาสตร์ คือต้องสังเกต จดจำ ปรับปรุง เปลี่ยนแปลง เพื่อให้การเพาะเห็ดของเรานั้นมีประสิทธิภาพ เวลาจะฉีดพ่นหน้าก้อนถ้าเป็นคนยุคเก่าก็จะใช้ตามที่พูดไปก็คือมีปัญหาอะไรก็ใช้ตามนั้น มีปัญหาดอกไม่ออกก็ใช้แร่ธาตุกระตุ้นดอกเห็ด มีปัญหาดอกผอมแห้งแรงน้อยให้ดอกเล็กก็จะใช้อาหารเสริมเห็ดดีพร้อมฉีด เวลาไปฉีดก็ฉีดให้ชุ่มฉ่ำเปียกหน้าก้อน สเปรย์อย่าไปสเปรย์ข้างถุง สเปรย์ผ่านระบบสปริงเกอร์หรือหมอกต้องใช้ฟ๊อกกี้ อะไรก็ตามใช้สูบใช้ฉีดอัดเข้าไปในหน้าก้อนให้เปียกชุ่มโชก แต่ไม่ขังแฉะใต้แก้มก้อน ตรงนี้สำคัญถ้าน้ำแฉะใต้แก้มก้อน ต้องใช้เหล็กแหลม ใช้เข็ม ใช้ไม้จิ้มฟันจิ้มใต้แก้มก้อนออก อย่าให้มีน้ำขังเด็ดขาด ถ้าน้ำขังก็จะมีปัญหาเรื่องของการเจริญเติบโตของเส้นใย ก็สามารถที่จะทำให้เจ้าพวกนี้มีคุณภาพของการเปิดดอกดีมากยิ่งขึ้น ในแร่ธาตุกระตุ้นดอกเห็ดก็จะมีพวกกลุ่มของจุลินทรีย์ที่ย่อยสลายพวกฟอสฟอรัส จุลินทรีย์ที่ย่อยสลายพวกฟอสฟอรัสมีชื่อว่าไลเคนนิฟเฟอมิส ตัวนี้เขาจะย่อยสลายพวกฟอสเฟตหรือพวกธาตุอาหารตัวกลางที่ย่อยสลายในดินยากก็มีคนเอาไปพัฒนาเอาไปใส่ในพวกปุ๋ยชีวภาพ ปุ๋ยชีวภาพคือปุ๋ยที่มีจุลินทรีย์อยู่ด้วย แต่ถ้าเป็นปุ๋ยอินทรีย์ไม่มีจุลินทรีย์ แต่ถ้าเป็นปุ๋ยชีวภาพคือเป็นปุ๋ยหมักปุ๋ยคอกปุ๋ยอินทรีย์+จุลินทรีย์ เพื่อไปย่อยสลายฟอสฟอรัสในดินให้เป็นประโยชน์ต่อพืชได้มาก เพราะฉะนั้นเวลาเอามาใช้ในพวกกลุ่มของขี้เลื่อย อาหารเสริม แร่ธาตุกระตุ้นดอกเห็ด ฉีดเข้าไปตัวไลเคนนิเฟอมิส เขาจะไปย่อยสลายโครงสร้างคาร์โบไฮเดรตคือโครงสร้างหลักของเนื้อไม้ที่ประกอบไปด้วย เซลลูโลส ลิกนิน เฮมิเซลลูโลส เซลลูโลส ลิกนิน เฮมิเซลลูโลสก็ประกอบมาจากธาตุไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม แคลเซียม แมกนีเซียม กำมะถัน รวมกัน ตัวคาร์บอนไดออกไซด์และน้ำ กลายเป็นพวกกรดอะมิโนและก็มาถูกย่อยสลายด้วยจุลินทรีย์ในธรรมชาติแล้วจากเส้นใยที่เรียกว่าไมซิเรียมของเห็ดรา ย่อยจนดูดกินสารอาหารจากเขา พอมีตัวนี้เข้าไปตัวกระตุ้น อย่างน้อยก็มีจุลินทรีย์ไลเคนนิเฟอมิสเป็นตัวช่วยทำให้ก้อนเชื้อที่ได้รับตัวแร่ธาตุกระตุ้นดอกเห็ดจะสังเกตได้ว่าเขามีการ active หรือมีการตื่นตัวในเรื่องของการเกิดดอกได้ดี ส่วนตัวอาหารเสริมเห็ดดีพร้อมเราจะเน้นในเรื่องของการใช้ประโยชน์ของม้อนท์โมริลโลไนส์เป็นองค์ประกอบ ม้อนท์โมริลโลไนส์ เป็นวัสดุที่เหมือนกับลาวาภูเขาไฟแต่เป็นเถ้าของภูเขาไฟที่เรียกว่าคาร์ฟ คาร์ฟคือฝุ่นละอองที่ภูเขาไฟระเบิดบึ้มๆ ซ้อนกัน ฝุ่นคละคลุ้ง ที่ระเบิดที่แถวอินโดนีเซีย หมอก ควัน ฝุ่น ตกค้างเป็นปีๆ กว่าจะท้องฟ้าจะโปร่งถ้าจำไม่ผิดน่าจะเป็นวิสุเวียต ภูเขาไฟระเบิดที่วิสุเวียต ต้องขออภัยถ้าจำผิดแต่รู้ว่าที่อินโดนีเซีย จนตอนนั้นร่ำลือกันว่าสมัย รศ.112 นึกว่าฝรั่งเศสยิงปืนใหญ่ขู่ แต่จริงๆแล้วเป็นการระเบิดของภูเขาไฟ ที่อินโดนีเซีย ฝุ่น ควัน คละคลุ้ง นานหลายเดือน ฝุ่น ควัน คละคลุ้ง มันตกลงมาเป็นเถ้าภูเขาไฟ ในนี้จะมีพวกอาหารความอุดมสมบูรณ์ที่ย่อยง่ายเป็นฝุ่นละเอียดยิบ เราก็เลยเอาตัวนี้มาเน้นเป็นองค์ประกอบหลักในตัวอาหารเสริมเห็ดดีพร้อมก็จะมามิกซ์แล้วบวกกับสูตรที่เราเอามาฟอร์มูเลตเพื่อให้ตรงกับคุณภาพของเห็ด เอาไปใช้ประโยชน์ในการที่ทำให้ดอกเห้ดนั้นมีการเจริญเติบโต คือจะเน้นความเป็นธรรมชาติและก็ร่วมกันเพราะฉะนั้นเด็กรุ่นใหม่ไฟแรงเขาก็จะใช้แร่ธาตุกระตุ้นดอกเห็ดกับอาหารเสริมเห็ดดีพร้อม 2 อย่างมิกซ์ฉีดกันในคราวเดียวกันก็มี อันนี้ก็ไม่ว่ากัน มันอยู่ตรงหัวใจที่ว่าใครทำตลาดได้ดีกว่ากัน คนยุคเก่าอาจจะขายหน้าบ้านให้พ่อค้าเท่านี้ๆก็ไม่เปลืองต้นทุน แต่เด็กรุ่นใหม่ไฟแรงเขาอาจจะมีหัวการค้าแปรรูป แปรอะไร เขาก็ลงทุนได้
มนตรี บุญจรัส
ชมรมเกษตรปลอดสารพิษ www.thaigreenagro.com
