“หนอนกอข้าว” เป็นแมลงศัตรูข้าวที่พบเป็นประจำในนาข้าว

"หนอนกอข้าว" เป็นแมลงศัตรูข้าวที่พบเป็นประจำในนาข้าว ที่สร้างปัญหาให้ชาวนาไทยมาอย่างยาวนาน แม้จะไม่ทำความเสียหายให้ข้าวลีบทั้งรวง แต่ก็สร้างความเสียหายไม่น้อย โดยเฉพาะอาการ "ข้าวหัวหงอก" (White Head) รุนแรง ที่ทำให้รวงข้าวมีสีขาวผิดปกติ

การระบาดของหนอนกอข้าวมักพบปริมาณมากในฤดูนาปรัง การทำลายจึงสูงกว่าฤดูนาปี โดยผีเสื้อหนอนกอข้าวจะเคลื่อนย้ายเข้าสู่แปลงนาเมื่อข้าวอายุระหว่าง 30-50 วัน ความรุนแรงของการระบาดขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อมและฤดูการทำนาในแต่ละพื้นที่ โดยสามารถเพิ่มปริมาณได้ 2-3 รุ่นต่อฤดูปลูก

 

ในประเทศไทยพบ "หนอนกอข้าว" ทำลายข้าวตั้งแต่ข้าวเล็กจนถึงระยะข้าวออกรวง โดยมีรายงานพบ 4 ชนิด คือ

1. หนอนกอข้าวสีครีม (Yellow Stem Borer) ชื่อวิทยาศาสตร์ : Scirpophaga Incertulas

2. หนอนกอแถบลาย (Striped Stem Borer) ชื่อวิทยาศาสตร์ : Chilo Suppressalis

3. หนอนกอแถบลายสีม่วง (Dark-Headed Stem Borer) ชื่อวิทยาศาสตร์ : Chilo Polychrysus

4. หนอนกอสีชมพู (Pink Stem Borer) ชื่อวิทยาศาสตร์ : Sesamia Inferens

 

ลักษณะการเข้าทำลายและระบาด

หนอนกอข้าวทั้ง 4 ชนิด ทำลายข้าวลักษณะเดียวกัน โดยเริ่มจากหนอนฟักจากไข่จะเจาะเข้าทำลายกาบใบก่อน ทำให้กาบใบมีสีเหลืองหรือน้ำตาล เมื่อหนอนโตขึ้นจะเข้ากัดกินลำต้น ทำให้เกิดอาการช้ำ ๆ ใบเหี่ยวในระยะแรก จนถึงใบและยอดเหลืองในระยะต่อมา

ตัวเต็มวัยจะวางไข่ที่บนใบข้าวหรือกาบใบ จากนั้นตัวหนอนที่เพิ่งฟักจากไข่จะกัดกินใบและกาบใบ เป็นเวลา 2-3 วัน ก่อนเจาะเข้าลำต้น ต้นข้าวที่ถูกทำลายทำให้เกิดอาการยอดเหี่ยว (Dead Heart) ใบกลางเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล หากหนอนกอเข้าทำลายในระยะออกรวง จะทำให้รวงเป็นสีขาว เรียกว่า “ข้าวหัวหงอก” (White Head)

 

วิธีป้องกันและกำจัดหนอนกอข้าว

หนอนกอข้าว เป็นศัตรูพืชสำคัญที่ทำลายข้าวได้อย่างรวดเร็วและก่อให้เกิดความเสียหายต่อผลผลิต ดังนั้น การป้องกันและกำจัดหนอนกอข้าวจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อรักษาผลผลิตข้าวให้ได้มากที่สุด

1. ทำลายแหล่งอาศัย : หลังการเก็บเกี่ยวให้ทำลายตอซัง ไถดิน และปล่อยน้ำเข้าท่วมเพื่อทำลายหนอนและดักแด้ของหนอนกอข้าวที่อยู่ตามตอซัง

2. ปลูกพืชหมุนเวียน : เพื่อตัดวงจรชีวิตของหนอนกอข้าว

3. กำจัดวัชพืชรอบแปลงนา : โดยเฉพาะข้าวป่า หญ้าข้าวนก หญ้าตีนกา หญ้าไซ และหญ้าแดง ซึ่งเป็นพืชอาศัยของแมลงก่อนปลูกข้าวในฤดูกาลใหม่

4. ใช้ปุ๋ยอย่างเหมาะสม : ไม่ควรใส่ปุ๋ยไนโตรเจนมากเกินไป เพราะจะทำให้ใบข้าวงาม ดึงดูดหนอนกอมาวางไข่

5. ใช้แสงไฟล่อ : เมื่อมีการระบาดรุนแรง ให้ใช้แสงไฟล่อตัวเต็มวัยมาทำลาย

6. หลีกเลี่ยงสารเคมี : ไม่ใช้สารฆ่าแมลงชนิดเม็ดในนาข้าว เพื่อช่วยให้ศัตรูธรรมชาติพวกแตนเบียนไข่ และแตนเบียนหนอน มาช่วยควบคุมประชากรหนอนกอข้าวได้อย่างมีประสิทธิภาพ

7. ใช้สารชีวภัณฑ์ : พ่น แบคเทียร์ ( เชื้อแบคทีเรียบาซิลลัสทูลิงเยนซิส ) อัตรา 50 กรัมต่อน้ำ 20 ลิตร ร่วมกับสารจับใบม้อยเจอร์แพล้นท์ 10 ซีซี ต่อน้ำ 20 ลิตร ฉีดพ่นพื้นที่ 1 ไร่  เริ่มพ่นเมื่อข้าวอายุประมาณ 25-30 วัน ฉีดพ่นทุก 10-15 วัน ควรพ่นในเวลาเย็นเมื่ออากาศไม่ร้อนจัด และปรับความชื้นในแปลงให้เหมาะสมต่อการอยู่ของเชื้อรา (ความชื้นสัมพัทธ์ 50-80%)

 

การป้องกันและกำจัดหนอนกอข้าวอย่างมีประสิทธิภาพ ต้องอาศัยการผสมผสานหลายวิธีเข้าด้วยกัน และที่สำคัญคือ การหมั่นสังเกตแปลงนาอย่างสม่ำเสมอ เพื่อจัดการปัญหาได้ทันท่วงที ช่วยให้ผลผลิตข้าวปลอดภัยและได้คุณภาพตามที่ต้องการ

แบคเทียร์ ชีวภัณฑ์บาซิลลัสทูลิงเยนซิส กำจัดหนอนกอและหนอนผีเสื้อ

สำหรับผู้ที่สงสัยว่า "หนอนกอข้าวใช้ยาอะไร" หรือ "ยาหนอนกอในนาข้าว" ควรใช้ชนิดไหนดี แนะนำให้เลือกวิธีธรรมชาติก่อน เช่น การจัดการแปลงนาและการใช้ แบคเทียร์  ชีวภัณฑ์เชื้อแบคทีเรียบาซิลลัสทูลิงเยนซิส ยาฉีดหนอนกอข้าวที่กำจัดแมลงศัตรูพืชได้อย่างปลอดภัยและไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม