วันนี้เราจะมาพูดคุยกันถึงเรื่องเกี่ยวกับน้ำส้มควันไม้ น้ำส้มควันไม้เป็นสารชนิดหนึ่งที่เกิดจากการเผาฝืน เกิดจากการเผาไหม้เนื้อไม้ถ้าเป็นแบบมาตรฐานจริงๆคือเราจะใช้ควันจากฟืนที่เผาไหม้ในระดับเตาที่มีอุณหภูมิสูง 300-400 องศาเซลเซียส แล้วใช้ควันตรงนี้ไปตามปากปล่องท่อที่ค่อยๆลดอุณหภูมิลงเหลือ 80-150 องศาเซลเซียส เอาไปผ่านกรรมวิธีต่างๆ ทำให้เกิดการควบแน่น และก็ปล่อยให้ตกตะกอน และก็ให้เกิดการแยกชั้น แล้วก็ใช้ชั้นตรงกลาง มันจะมีน้ำมันใสๆ แล้วก็เป็นน้ำส้มควันไม้ แล้วก็เป็นน้ำมันดินอยู่ข้างล่างสุด มาดูกันว่าน้ำส้มควันไม้ บางคนก็บอกว่าใช้ได้สารพัดประโยชน์ ใช้ได้อเนกประสงค์ ใช้ป้องกัน เพลี้ย หนอน แมลง หลากหลาย บางคนก็บอกใช้บำรุงการเจริญเติบโตได้ด้วย เดี๋ยวเราจะมาดูกันว่าเป็นอย่างไร
น้ำส้มควันไม้ถือว่าเป็นกรดอินทรีย์หรือออแกนิกส์แอซิดชนิดหนึ่ง ที่เกิดจากการเผาไหม้ฟืน หรือไม้ หรือคาร์บอนในระบบที่มีออกซิเจนจำกัด แล้วก็ค่อยๆทำให้เกิดการควบแน่นจากอุณหภูมิที่สูงและก็พยายามลดลงมาจาก 300-400 องศาเซลเซียส แล้วก็ลงมา 180 หรือ 150 องศาเซลเซียส แล้วก็แบ่งให้เกิดการควบแน่นจนเกิดการแยกชั้นของสาร ก็จะได้สารน้ำส้มควันไม้ที่เป็นส่วนตรงกลาง ข้างบนจะเป็นน้ำมันใสๆ ชั้นล่างก็เป็นน้ำส้มพันธุ์ไม้และก็ ชั้นล่างสุดเป็นน้ำมันดิน ตัวนี้เป็นสารที่ประกอบด้วยสารอินทรีย์มาก มีองค์ประกอบของน้ำประมาณ 80-90% แล้วก็อุดมไปด้วยสารอินทรีย์มากกว่า 200 ชนิด ก็เป็นพวกอสิโทน เมทานอล แล้วก็พวกกรดอสิติคแอซิดทั่วๆไป กลิ่นของควันไฟหรือกลิ่นของความร้อนการไหม้ การเผาไหม้ต่างๆ ก็จะมีคุณสมบัติส่วนหนึ่งคือทำให้สัญชาตญาณของสัตว์ป่าตื่นกลัว ตื่นตระหนกตกใจ ไม่ชอบ เพราะฉะนั้นวัตถุประสงค์หลักๆเลยเขาจะใช้น้ำส้มควันไม้ในการไปฉีดพ่นเพื่อเน้นในเชิงป้องกัน เน้นในเชิงป้องกันพวกแมลงศัตรูพืชจะเข้ามาทำลาย เข้ามาสร้างอาณาจักร เข้ามาวางไข่ เข้ามาผสมพันธุ์ น้ำส้มควันไม้ไม่ใช่ยาเทวดาที่สามารถจะใช้ในการป้องกันกำจัดโรคและก็ศัตรูพืชได้ทุกชนิดเหมือนที่หลายคนที่โทรศัพท์เข้ามาสอบถามและมักจะเข้าใจไปในเชิงนั้นผลสุดท้ายก็เกิดความเสียหายในสวนในไร่ที่ทำการผลิต ทำการเพาะปลูก เพราะว่าการใช้น้ำส้มควันไม้เพียงอย่างเดียว แม้แต่การใช้การเคมีที่เป็นอันตรายร้ายแรง มันไม่มีอะไร 100% น้ำส้มควันไม้ไม่ได้เป็นยาฆ่าเชื้อรา ในทางตรงกันข้ามคือมันอาจจะแค่ลดหรือทำให้สภาพแวดล้อมในบริเวณที่พวกจุลินทรีย์อยู่เจริญเติบโตช้าเพราะว่าสิ่งมีชีวิตในระดับของพวกจุลินทรีย์ที่มีขนาดเล็ก เขาจะอ่อนไหวต่อสภาวะความเป็นกรดและความเป็นด่าง การฉีดน้ำส้มควันไม้ในเชิงป้องกัน จะช่วยลดพวกเชื้อรา ช่วยลดการเข้ามาวางไข่ แต่ไม่ใช่ฉีดตัวเดียวแล้วมันจะดี การทำเกษตรแบบผสมผสาน การใช้พืชสมุนไพรบางทีเราต้องใช้สารสกัดจากพวกสะเดาด้วย สารสกัดจากพวกหางไหล หนอนตายอยากด้วย สารสกัดจากขมิ้นชัน ไพร ฟ้าทลายโจร ตะไคร้หอม กานพลู ต้องใช้หลากหลาย แต่ที่น่าตกใจ มีคนเอาน้ำส้มควันไม้ ไปใช้ในการเพาะเห็ด เห็ดจัดว่าเป็นราชนิดหนึ่ง เมื่อกี้เราบอกว่าน้ำส้มควันไม้ทำให้จุลินทรีย์ รา และก็แบคทีเรีย มันจะระงับยับยั้งหรือชลอการเจริญเติบโตจากสภาวะแวดล้อมหรือปัจจัยที่มีค่า pH ไม่เหมาะสม แต่เขาไม่ได้ฆ่าโดยตรง เพราะฉะนั้นเวลาถ้าฉีดน้ำส้มควันไม้เข้าไปในเห็ดที่เป็นราชั้นสูงที่นักวิชาการเขาเรียกว่าแม๊กโคฟังไจ แต่เป็นเชื้อโรค รา เล็กๆ มองไม่เห็นด้วยตาเปล่าเขาจะเรียกว่าไมโคฟังไจ บางคนก็จัดว่าเป็นพืชชนิดหนึ่งก็ได้ แต่พืชโดยทั่วไปจะต้องมีคลอโรฟิลด์ในการสังเคราะห์แสงที่อาศัยคาร์บอนไดอ๊อกไซด์และน้ำ และก็อ๊อกซิเจน เพื่อที่จะไปทำระบบเมธาบอริซึม เพื่อให้เกิดพวกคาร์โบไฮเดรตหรือโครงสร้างคาร์โบไฮเดรตไปหล่อเลี้ยงส่วนต่างๆตามสรีระของพืช เพราะฉะนั้นการเอาน้ำส้มควันไม้ที่มีค่า pH หรือค่าความเป็นกรดใรระดับที่เข้มข้น อาจจะ pH อยู่ในระดับ 2 ถึง 3 หรือบางทีอาจจะน้อยกว่านั้นก็ได้ถ้าใช้ความเข้มข้นมากเห็ดที่เราเรียกว่าเป็นพืชแต่ไม่ใช่พืชชั้นสูง เพราะไม่มีคลอโรฟิลด์ ถ้าให้เป็นพืชเขาจะได้อยู่ในกระบวนการแค่เลเวลหรือลำดับเป็นพืชชั้นต่ำ แต่ถ้าเป็นราเป็นราชั้นสูง ราชั้นสูงหมายความว่าเขาสร้างพวกไฮฟ่า ไฮฟี่ แล้วเกิดเป็นขยุ้มราเป็นพวกไมซีเรียมและก่อให้เกิดเป็นดอกเห็ดหรือเราเรียกว่า Fruit body หรือ Fruiting body การใช้น้ำส้มควันไม้ในการเพาะเห็ดถ้ามองรวมๆแล้วอาจจะเกิดโทษมากกว่าดีหรือมีข้อเสียมากกว่าข้อดียิ่งไปฉีด พ่น โดนหน้าก้อนด้วยแล้วนี่ คาดว่ากลัวว่าจะมีปัญหาได้ เพราะฉะนั้นการใช้น้ำส้มควันไม้ถ้าดูตามวัตถุประสงค์มันต้องมองในรูปแบบของการป้องกัน น้ำส้มควันไม้ไม่ใช่ปุ๋ยไม่ใช่ยาฆ่าเชื้อรา หรือเป็นยาที่รักษาอาการโรคที่เกิดจากการทำลายของรา และแบคทีเรีย แต่น้ำส้มควันไม้สามารถใช้ในเชิงการป้องกันแมลงศัตรูพืชหรือรวมถึงโรคพืชเล็กๆน้อยๆก็ได้ คนที่ใช้น้ำส้มควันไม้จากการที่ในท้องตลาดก็มีบริษัทยักษ์ใหญ่เอาน้ำส้มควันไม้มาโฆษณาและก็มามิกส์ตัวอื่นๆเข้าไปเป็นสารจับใบ ทำนู่น ทำนี่ ทำอะไรได้มากมายหลายชนิด ต้องแยกแยะให้ได้ว่าตัวน้ำส้มควันไม้จะใช้แค่ในเชิงเป็นกลิ่นเป็นหลัก กลิ่นของควันไฟ กลิ่นไหม้ของการเผาเศษไม้ใบหญ้าแล้วเกิดการควบแน่น เป็นน้ำส้มควันไม้ กลิ่นเหล่านี้พวกมด แมลงต่างๆ เวลาได้กลิ่นแล้วมีความรู้สึกว่ามีไฟไหม้ป่า เขาจะอพยพหลบหนี ส่วนหนึ่งจาก 100% อาจจะลดจำนวนสูญหายไปจะ 50 60 หรือ 70 80% ขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อม หรือ ขึ้นอยู่กับการบริหารจัดการของเจ้าของสวนหรือเกษตรกรด้วยว่ามีการทำนู่น ทำนี่ เพราะว่าการใช้อย่างหนึ่งอย่างใดเหมือนที่เรียนให้เพื่อนๆได้ทราบ ตอนแรกว่ามันไม่มีอะไรที่จะป้องกัน รักษาโรคแมลงได้ 100% แต่การใช้น้ำส้มควันไม้ในราคาที่เหมาะสม มันสามารถถ้าเรามาร่วมกับพวกไตรโคเดอร์ม่า พวกสารชีวภัณฑ์ บิวเวอร์เรีย เมธาไรเซียม บาซิลลัสทับซิลิส บาซิลลัสทูริงเยนซิส ที่ใช้ในการปราบหนอน น้ำส้มควันไม้ก็จะมาเสริมประสิทธิภาพ หรือจะมาใช้ร่วมกับพวกกลุ่มจุลสี พวกทองแดง หรือพวกซิลิกอน เช่น ซิลิสิคแอซิด บวกกับน้ำส้มควันไม้ หรือบิวเวอร์เรีย เมธาไรเซียม ร่วมกับน้ำส้มควันไม้ ก็จะทำให้แมลงอ่อนแอ หงุดหงิด เครียด แล้วก็ทำให้เชื้อราบิวเวอร์เรียกับเมธาไรเซียมสามารถที่จะเจาะ ทำลาย ทะลุ ทะลวง ในช่วงที่แมลงศัตรูพืชนั้นอ่อนแอ ก็จะทำให้การทำลายการทำให้แมลงศัตรูพืชนั้นล้มหายตายจาก มีประสิทธิภาพที่เพิ่มมากยิ่งขึ้น แต่ถ้าใช้น้ำส้มควันไม้อย่างเดียวจากประสบการณ์ตรงที่เราได้ทดสอบตามสวนตามแปลงต่างๆ มา 20 กว่าปี ถ้าเราให้คะแนนเปรียบเทียบ ก็ได้อยู่ประมาณจาก 100 นะครับ อยู่ประมาณ 20-30% แต่ถ้าเราใช้น้ำส้มควันไม้ร่วมกับพวกสารสกัดจากสะเดา สารสกัดจากกระเทียมพริกไทย สารสกัดจากใบยาสูบ อันนี้ปรากฏว่าได้ผลได้ประสิทธิภาพที่ค่อนข้างดีโดยเฉพาะความชัดเจนเลยก็คือเรื่องของป้องกันแมลงพวกที่กัดกินใบพวกค่อมทอง ค่อมทองนี่รักษายาก คือผมหมายความว่ามันป้องกันได้ดียิ่งขึ้นเมื่อมีการใช้ร่วมกันกับพวกสารสกัดสะเดา แต่ไม่ใช่ว่ามันจะดี 100% แต่มันช่วยให้แมลงค่อมทอง บางทีก็ลดจำนวนลง แมลงค่อมทองบางทีเป็นตัวทำลายที่ฉีดพวก บางทีพวกไซเฟอร์เมทิว บางทียังไม่ค่อยตาย เพราะฉะนั้นการใช้สมุนไพรพวกนี้อาจจะทำให้เรามาร่วมกับพวกกลิ่นของควันไฟมันช่วยขับไล่อย่างที่เรียนให้ทราบ แต่มาพวกกับพวกขมิ้นชัน ไพร ฟ้าทลายโจร ตะไคร้หอม กานพลู ทำให้รสชาติมันฝาด เฝื่อน ขม แมลงค่อมทองบางทีมัน ฟีโรโมน หรืออารมณ์ที่ดึงดูดเพศตรงข้ามหรืออารมณ์ในการที่จะฮันนีมูนหรือผสมพันธุ์มันน้อยลง ก็จะทำให้น้ำส้มควันไม้หลายคนที่อยากจะใช้แต่ถ้าใช้มันแบบทดแทนยาฆ่าแมลงเดี๋ยวจะเสียหาย ยอดอ่อนบางทีมันจะถูกทำลายให้ล้มหายตายจากไปโดยง่าย เพราะฉะนั้นตรงนี้ถือว่าเป็นสิ่งสำคัญที่เวลาเพื่อนๆจะใช้น้ำส้มควันไม้ จะต้องดูและใช้แบบผสมผสาน การใช้น้ำส้มควันไม้ในการไล่มด เมื่อก่อนเราใช้ประมาณอาจจะ 50 ซีซี 100 ซีซี ต่อน้ำ 20 ลิตร แต่ถ้าเราใช้ไล่มดบางทีเราใช้แค่นั้นมดยังไม่ไป เราเคยใช้ 1 ลิตร บางทีทำเองหรือมีเพื่อนทำส่งมาให้ใช้ ใช้เข้มข้นเลย 1 ลิตร ต่อน้ำ 20 ลิตรหรือ 1 ปีบ เราก็ราดรดไปตามโคนต้นที่มีมดเยอะๆ ความจริงมดเป็นสิ่งมีชีวิตที่บางทีอาจจะเป็นตัวที่เลี้ยงเพลี้ยหรือถ้าเป็นมดแดงอาจจะทำร้ายเพลี้ย บางทีมดถ้าเรากำจัดมดไป มดบางทีไปคาบเพลี้ยอ่อน เพลี้ยแป้ง เอามาเลี้ยงบนต้นไม้ มาเลี้ยงบนต้นทุเรียน เลี้ยงบนต้นมะม่วง เพราะฉะนั้นเวลาเราใช้น้ำส้มควันไม้ในการไล่หรือกำจัดมดก็จะช่วยลดจำนวนของพวกเพลี้ยอ่อน เพลี้ยแป้ง มดคาบเพลี้ยมาเลี้ยงเพื่อให้เพลี้ยเป็นฟาร์มในการผลิตน้ำหวาน เพลี้ยก็จะดูดกินน้ำเลี้ยงจากกิ่ง ก้าน ใบ ของพืชหลักและก็ขับถ่ายออกมาเป็นของหวานก็เป็นผลผลิตให้กับมดเอาไปเลี้ยงประชากรของมด เพราะฉะนั้นน้ำส้มควันไม้อยากจะให้มันได้ผล มดเป็นอะไรที่ทรหดและก็ยังไม่มี ในเชิงเกษตรยังไม่เห็น เมธาไรเซียมก็ยังฆ่ามดไม่ได้ ฆ่าได้แต่ปลวก เพราะฉะนั้นน้ำส้มควันไม้ ถ้าเราจะมองในแง่ของการขับไล่ถือว่าใช้ได้ดีแต่ต้องใช้เข้มข้น ใช้เข้มข้นต้นทุนจะสูงหรือไม่ต้องค่อยๆปรับใช้ บางคนก็ใช้น้ำส้มควันไม้คู่กับพวกพริกป่น ใช้คู่กับกระเทียมพริกไทยเอามาร่วมกัน เพราะเขาบอกว่าเวลาเราเจอพวกมด พริกผง พริกป่น พริกบดไปโรยบางทีมดก็ไม่เข้ามา ถ้าเราเสริมประสิทธิภาพร่วมกับน้ำส้มควันไม้ก็ถือว่าก็เป็นอีกเทคนิคหนึ่งที่เพื่อนๆสามารถนำมาประยุกต์ใช้เพื่อให้การทำเกษตรปลอดสารพิษ การทำเกษตรอินทรีย์ ลดการนำเข้าสารพิษจากต่างประเทศ หยุดการทำร้ายสุขภาพของตัวเอง และไม่เอาสารพิษสะสมปนเปื้อนไปในผลผลิต ผัก ผลไม้ต่างๆ แล้วก็ช่วยให้ผืนดินแผ่นน้ำของประเทศไทยเรากลับมาสะอาด มลพิษ สารพิษต่างๆ เพราะฉะนั้นก็เป็นอีกทางเลือกหนึ่งวันนี้เอามาเล่าให้เพื่อนๆได้รับรู้รับทราบเป็นแง่มุม เล็กๆน้อยๆ เพื่อใช้เป็นเทคนิคร่วมกับตัวอื่นๆในการทำเกษตรปลอดสารพิษ เกษตรอินทรีย์
มนตรี บุญจรัส
ชมรมเกษตรปอลดสารพิษ www.thaigreenagro.com
