วันนี้ผมจะมาคุยถึงเรื่องปุ๋ยอินทรีย์ เป็นในแง่มุมว่าปุ๋ยอินทรีย์ดีที่สุดมันอยู่ที่ไหนมีใครรู้ไหมถ้าไม่รู้เดี๋ยวผมจะบอก ทำไมต้องพูดปุ๋ยอินทรีย์บ่อยๆเพราะว่าปุ๋ยอินทรีย์ช่วยให้เกษตรกรและเพื่อนๆลดต้นทุนการใช้ปุ๋ยเคมีได้เยอะ ช่วยบำรุงดินให้เป็นดินดำน้ำชุ่มได้ง่าย เสียตังน้อย แล้วก็บางทีก็จะได้รู้จักปุ๋ยอินทรีย์มากขึ้น บางคนกลัวปุ๋ยอินทรีย์กลัวว่าใช้ปุ๋ยอินทรีย์แล้วหญ้ามันจะเยอะ กลัวว่ามันมีโซดาไฟ กลัวนู่น กลัวนี่ กลัวว่ามันจะเน่า กลัวว่าดอกมันจะไม่มี ถ้าได้ฟังรายการของเราทางช่องยูทูปไทยกรีนอะโกรชาแนลรับรองว่าก็จะประเทืองปัญญา มีความรู้ องค์ความรู้ที่กว้างขวางมากยิ่งขึ้นแน่นอน
ปุ๋ยอินทรีย์ดีที่สุดอยู่ไหน ดังที่พูดไปนั้นถ้าไม่รู้เดี๋ยวเราจะบอกให้ ปุ๋ยอินทรีย์นั้นเรียกได้ว่าเป็นตัวที่ช่วยทำให้เราลดปริมาณการใช้ปุ๋ยไนโตรเจนได้เยอะมาก ปุ๋ยไนโตรเจนก็คือ 46-0-0 ถ้าเป็นปุ๋ยยูเรีย ปุ๋ย 21-0-0 พวกแอมโมเนียมซัลเฟต 15-0-0 แคลเซียมไนเตรท ปุ๋ยตัวนี้ก็จะมีบทบาทสำคัญมาก ในช่วงที่เราขุดหลุมปลูกใหม่ๆ ในช่วงที่เก็บเกี่ยวผลผลิตไปแล้ว ตัดแต่งกิ่ง บำรุงต้นใหม่ๆ เราก็จะหลับหูหลับตาซื้อแต่ปุ๋ยเคมี 46-0-0 , 21-0-0 , 15-0-0 สูตรเสมออยู่อย่างนี้ แต่ถ้าเรารู้จักวิธีการผลิตปุ๋ยอินทรีย์ที่ดีที่สุดด้วยตนเอง ก็ต้องบอกว่ามันช่วยเพิ่มกำไรในการขายผลผลิตได้ไม่เบาทีเดียวนอกจากจะได้ตัวไนโตรเจนจากเขาแล้ว ปุ๋ยอินทรีย์ก็ยังให้พวกธาตุรองธาตุเสริมในปริมาณที่เรียกว่าเกือบจะเพียงพอถ้าเราไม่ได้ปลูกแบบมาราธอน ปลูกแบบไม่เคยหยุดพักดินเลย ก็เรียกว่าเติมเต็มความอุดมสมบูรณ์ หล่อเลี้ยงระบบนิเวศจุลินทรีย์ไส้เดือน แอนติโนไมซิส ต่างๆที่อยู่ในดิน ปุ๋ยอินทรีย์จะทำให้ดินของเรานั้นมีความชุ่มชื้นยาวนาน ช่วยเพิ่ม C.E.C C.E.C คือ Cation Exchange capacity ทำให้กักเก็บแร่ธาตุและสารอาหาร เวลาน้ำหลากมาก็จะกักเก็บอินทรีย์เวลาฝนตกเก็บปุ๋ยที่มันมากับน้ำ ยิ่งปุ๋ยอินทรีย์เยอะ หน้าดินลึก ความชื้น แร่ธาตุ สารอาหาร ก็จะถูกดินที่มีปุ๋ยอินทรีย์ ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก ปุ๋ยชีวภาพเหล่านี้อยู่เนื้อดิน แต่ถ้าเราปล่อยให้ดินแห้งแข็ง เอาจอบฟันแล้วกระด้างเด้งดึ๋งๆ แบบนี้เขาเรียกว่าปลูกพืชแบบให้น้ำเกลือทางสายยาง พึ่งเงินจากการซื้อปุ๋ยเอามาเติม รอกินปุ๋ยเคมีอย่างเดียว แต่ถ้ารู้จักเติมปุ๋ยอินทรีย์เข้าไป วันละเล็ก วันละน้อย วันละนิด วันละหน่อย เดือนละนิด ปีละหน่อย เป็นวัน เป็นเดือน เป็นปี มีเทคนิคและวิธีการ มันจะช่วยทำให้การเฝือใบก็ไม่เกิด โรคแมลงก็ไม่รบกวน ดอกก็ยังเกิดได้ปกติ ต้องมีหลักและวิธีการที่ถูกต้องด้วยนะครับ เพราะฉะนั้นประโยชน์ของปุ๋ยอินทรีย์ ถ้าดินที่ไม่ได้ใช้มานานๆแล้ว อยากจะค่อยๆลดการใช้ปุ๋ยเคมีก็เริ่มจาก 50 50 ได้ ปุ๋ยอินทรีย์ 50% ปุ๋ยเคมี 50% ถ้าใช้ปุ๋ยเคมีเดี่ยวๆมันจะทำให้ดินแข็งกระด้าง และบางทีพวกกรดซัลเฟตตกค้างทำให้ดินเปรี้ยว และปุ๋ยอินทรีย์เอามาจากไหน ปุ๋ยอินทรีย์ที่ดีที่สุดก็อยู่รอบตัวเรา อันแรกเลยกินข้าวเสร็จ มีข้าวสุกก้นจาน มีกระดูก ก้าง กระดูกหมู ก้างปลา เศษผัก เศษอาหาร หัวปลาทู อันนี้คือปุ๋ยที่ดีที่สุด ท่านเอาเศษอาหารที่กินบนโต๊ะอาหาร แล้วเหลือมากมายบานเบอะเยอะแยะ ท่านต้องไปใส่ถัง 200 ลิตร ใส่ไว้ แล้วทำยังไงต่อ มันเกิดกลิ่นเหม็นใช่ไหมครับ เติมกากน้ำตาล เติมไปสมมุติ 1 ต่อ 1 หรือ 2 ต่อ 1 หรือ ใส่ไปแล้วมันยังมีกลิ่นเหม็นอยู่ ให้เติมกากน้ำตาลไปทีละสเต็ป ทีละส่วนๆจนมันได้ประมาณ 3 ต่อ 1 หมายถึงเศษอาหาร 3 ส่วน กากน้ำตาล 1 ส่วน ถ้ามันได้พอเหมาะพอดี กลิ่นเหม็นจะไม่เกิด แล้วเติมจุลินทรีย์ขี้ควายหรือจุลินทรีย์สัตว์เคี้ยวเอื้องลงไป 1 ลิตร หรือ 1 ส่วน เพื่อย่อย ถ้าคนที่เขาเก่งแล้วเขาพัฒนา เขาจะมีระบบเดย์น้ำที่เหลือที่ส่วนเกินออกแล้วเจาะเอาแต่ปุ๋ยไปใช้อันนั้นก็ว่ากันไป แต่ของเราเราจะหมักแบบชาวบ้าน ใส่ถังแล้วหมักจนได้กลิ่นปุ๋ยอินทรีย์ชีวภาพ ปุ๋ยน้ำก็คือปุ๋ยอินทรีย์มาจากอินทรียวัตถุ ตัวนี้จะช่วยลดการใช้ปุ๋ยเคมี 46-0-0 , 21-0-0 , 15-0-0 แทบไม่ได้แตกต่างกัน ปุ๋ยอินทรีย์ที่ดีที่สุดนอกจากอยู่บนโต๊ะอาหารแล้ว มองไปรอบๆบ้านมีอะไร มีผักขม มีหญ้า มีฟาง มีกิ่งไม้ ที่ได้จากการตัดแต่งกิ่ง เอามาสับ หั่น บด ย่อย กอง ไปดูคลิปเก่าที่ทำวิธีการทำปุ๋ยหมักปุ๋ยคอกไม่กลับกองแบบไทยกรีนอะโกรหรือชมรมเกษตรปลอดสารพิษ หรือไม่มีเวลาก็กองทิ้งแล้วลืมๆไป ท่านกองเท่ารถ 10 ล้อ รถพ่วง ลืมๆไปเลย ปีหรือ 2 ปี ถ้าไม่เติมจุลินทรีย์อะไรเลยก็ได้ปุ๋ยแน่นอนไม่เสียตังด้วย แต่ถ้าทำประณีตก็ราดจุลินทรีย์ที่มันย่อยเร็วหน่อย แต่ถ้าท่านทิ้งลืมๆไปข้างล่างใต้กองได้ปุ๋ยอินทรีย์ดีที่สุดสำหรับเพื่อนๆและตัวท่านเอง ประหยัดปุ๋ยไนโตรเจน ประหยัดปุ๋ยฮิวมิก ที่เป็นผงสีดำๆ ถ้าใช้เพียงพอ ปูกินเอง ไม่ต้องซื้อ ส่วนคนที่ทำเป็นอาชีพหลัก เป็นนักธุรกิจเกษตร ปลูกเชิงเดี่ยว ปลูกเพื่อขาย อันนี้ท่านจะซื้อปุ๋ยอินทรีย์ ท่านจะซื้อฮิวมิก ท่านจะซื้อตัวช่วยอะไรอีกเรื่องหนึ่ง แต่วันนี้ผมจะพูดปุ๋ยอินทรีย์ที่ดีที่สุดมันต้องไม่ซื้อ ถูกไหมครับ อันนี้คือเอาเศษไม้ใบหญ้า อันที่ 2 ปุ๋ยอินทรีย์ที่ดีที่สุดอีกอันหนึ่งก็คือเวลาท่านจะบำรุงดอก น้ำมะพร้าวอ่อน มะพร้าวกำลังระดมสารอาหารจากระบบรากของมะพร้าวที่ออกเลื้อยหากินไปทั่ว มาเลี้ยงมะพร้าวกำลังเป็นมะพร้าวเนื้อกุ้ง กำลังสะสมอาหาร เราก็ไปเอาน้ำมะพร้าวอ่อนขโมยมา ตัวนี้เป็นปุ๋ยอินทรีย์ที่บำรุงดอกและผลอ่อนได้ดี ก็ใช้ได้ ปุ๋ยน้ำชีวภาพอัตราการใช้ก็ 1 ต่อ 1,000 ส่วน ใช้ 1 ซีซี ต่อ 1,000 ซีซี 10 ซีซี ต่อ 10,000 ซีซี ก็คือ 1 ต่อ 1,000 อัตราการใช้ ปุ๋ยอินทรีย์อีกตัวหนึ่งที่เอาไว้ยืดถั่วฝักยาวให้ยาว ฝักกระเจี๊ยบ ยืดท่อ ต่อรวง ก็คือปุ๋ยอินทรีย์ที่หมักจากแกนกล้วยที่ตกเครือแล้ว แล้วก็มีหัวปลีก็ตัวนี้มาบำรุงดอกด้วยก็ได้แต่ถ้าเป็นแกนกล้วยที่มีชิปแวราลิกแอซิดสูง ต้องเป็นแกนกล้วยที่ตัดเครือได้ตั้งแต่ตัวก้านของเครือลงไปถึงแกน ถ้ากล้วยสาวเรียกหยวก แต่ถ้ากล้วยตกเครือแล้วเรียกแกนกล้วย ทุกอย่าง 3 ต่อ 1 ยางจากหัวปลี ผมในงานศพของท่านอ.ดีพร้อม ไชยวงศ์เกียรติ ปี 52 งานสวดอภิธรรมน่าจะเป็นไม่คืนแรกก็คืนที่ 3 พอดีได้เจอลูกศิษย์อาจารย์เป็นรุ่นใหญ่แล้ว เขาบอกว่าใช้ยางหัวปลี ตัวนี้ก็เป็นปุ๋ยที่เอามาบำรุงดอกได้ แต่ถ้าเป็นแกนกล้วย เราเอาไว้ยืดแตงกวา ยืดถั่วฝักยาว ยืดกระเจี๊ยบ ยืดมะระให้มันยาวใหญ่เป็นแบบออแกนิกหรือเป็นอินทรีย์ สิ่งต่างๆเหล่านี้เป็นปุ๋ยอินทรีย์ทั้งนั้นและใช้ได้ผลดีเกิน 70-80% ถ้าไม่เชื่อต้องไปถามท่านอ.สุวัฒน์ ทรัพยะประภา และท่านอ. ดร ขวัญชัย สมบัติศิริ อันนี้เป็นอีก 2 ท่านที่เป็นครูบาอาจารย์ที่ผมก็ยึดเป็นแนวทางในการเอาความรู้ต่างๆของท่านมารณรงค์ส่งเสริมพี่น้องเกษตรกรให้ทำเกษตรต้นทุนต่ำ ใช้ปัจจัยง่ายๆใกล้ตัว โดยเฉพาะเกษตรกรที่เพาะปลูกกินกันเองในครัวเรือน ปุ๋ยอินทรีย์ต่างๆเหล่านี้ เราใช้บ่อยๆ เราจะช่วยลดการใช้ปุ๋ยตัวหน้าลงได้ แก่นของเราวันนี้ก็คือ เพื่อนๆพี่น้องๆและกลุ่มเกษตรกรต่างๆต้องรู้และเข้าใจ ไม่ต้องกลัวปุ๋ยอินทรีย์ ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก เทคนิคใช้ปุ๋ยอินทรีย์แล้วใบมันเยอะ ไม่มีดอก ตัวนี้ก็แก้ได้ ใช้ปุ๋ยอินทรีย์ที่มาจากโซดาไฟ เล้าไก่ คอกหมู ถ้าจะให้ดีแล้วจริงๆก็แก้ได้ ตัวที่มันทำให้โซดาไฟมันเสื่อม มันชื่อว่าภูไมท์ พูมิช สเม็คไทต์ ม้อนท์โมริลโลไนท์ ไคลน็อพติโลไลท์ แต่ต้องหมักสักนิดหนึ่ง มิฉะนั้นใส่ลงไปแล้ว แอสปารากัส หน่อไม้ฝรั่งที่เราเคยเจอสมัยก่อน แถวราชบุรี นครปฐม หน่อไม้ฝรั่งใส่ปุ๋ยขี้เป็ดขี้ไก่แล้วแดงเถือกเลย แล้วอยากให้ปุ๋ยอินทรีย์ธรรมดากลายเป็นขี้ค้างคาวอันนี้ถ้าอยากจะลงรายละเอียด ต้องไปดูคลิปในช่องยูทูปไทยกรีนอะโกร หรือชมรมเกษตรปลอดสารพิษชาแนล มีบอกไว้แล้วว่าทำยังไง เราก็เอาวิธีการทำปุ๋ยอินทรีย์ต่างๆเอามาใช้ให้เกิดประโยชน์ให้ได้เต็มที่ วัตถุประสงค์ของการที่ให้ได้รู้จักปุ๋ยอินทรีย์ที่ดีที่สุดอยู่ที่ไหน เพื่อนๆจะได้ผลิตปุ๋ยอินทรีย์ใช้เองตั้งแต่โต๊ะอาหาร รอบบ้าน บนต้นมะพร้าว ในกอกล้วย แกนกล้วยไว้ยืดช่อ หัวปลีไว้บำรุงดอกกับน้ำมะพร้าวอ่อน แทนไคโตซาน แล้วก็มาตอบคำถามว่าเคยได้ยิน ปริมาณธาตุหลักของปุ๋ยอินทรีย์ต่ำกว่าปุ๋ยแน่นอนมันดีคนละแบบ N P K ปุ๋ยสำเร็จรูปไม่เป็นอันตราย ปุ๋ยเคมีไม่ได้เป็นอันตราย แต่ถ้าเป็นตำราโบราณ ท่านอ.ดีพร้อม ไชยวงศ์เกียรติ บอกกับผมไว้ว่า ปุ๋ยอินทรีย์ ปุ๋ยหมักปุ๋ยคอก 100 ส่วน เทียบเท่ากับปุ๋ยเคมีสูตรเสมอ 1 ส่วน นี่แหละคือความยุ่งยาก สมมุติว่าคนทำนาใช้ปุ๋ยเคมี 100 กิโลกรัม แล้วไม่อยากจะใช้ปุ๋ยเคมี จะเอาปุ๋ยหมักปุ๋ยคอกปุ๋ยเคมีก็คูณ 100 เท่า จาก 100 กิโลกรัม คุณ 100 เท่า เป็นตันๆเลย 100 กิโลกรัมก็เป็น 1,000 กิโลกรัม 10,000 กิโลกรัม 10,000 กิโลกรัมเท่ากับ 10 ตันแล้วใส่คราวเดียวทีเดียวก็ไม่ได้ ปุ๋ยอินทรีย์ ปุ๋ยหมักปุ๋ยคอก เหมือนที่เน้นไปแล้วนะครับถ้าจะมาแข่งกับปุ๋ยเคมีให้แข่งตรงตัวไนโตรเจน ไนโตรเจนของปุ๋ยหมักปุ๋ยคอก ปุ๋ยอินทรีย์ถ้ามาวัดกันปอนด์ต่อปอนด์ มันสู้ไม่ได้ เขาจะมีไม่เกิน 3% ของไนโตรเจน หรือไม่เกิน 5% ถ้าเก่งที่สุด มาเจอ 46% เยอะมาก แต่ปุ๋ยลูกหนึ่งมันไม่ได้ 46 นะ มัน 50 กิโลกรัม มัน 23% หรือ 23 กิโลกรัม แต่ปุ๋ยอินทรีย์เรามี 3-5% หรือเทียบกันปอนด์ต่อปอนด์ก็ 3 กิโลกรัม ถึง 5 กิโลกรัม ไม่เกินนี้ เท่าที่ทำมาด้วยตนเองไม่เกิน 3% แต่เราไม่ได้ใส่ในปอนด์ต่อปอนด์ ถ้าฟังรายการเราให้ใส่ทุกเดือนทุกวัน ทุกปี ทำนาก็อย่าเผาฟาง เราเติม เหมือนป่าเขาลำเนาไพร ที่สลับสับเปลี่ยนหมุนเวียนใส่ปุ๋ยอินทรีย์จากการร่วงหล่นของเศษกิ่งไม้ใบของเขาอยู่ตลอดเวลา ถ้าเพื่อนๆใส่ปุ๋ยอินทรีย์ทีละเล็กละน้อย 3 ปีขึ้นไป สู้ปุ๋ยเคมีได้ ไม่มากก็น้อยหรือทัดเทียม แต่ปุ๋ยเคมีความจริงแล้วเรื่องมันยาว ปุ๋ยเคมีถ้าเป็นสูตรเดี่ยวๆ เขาก็ไม่มีฟอสฟอรัสและโพแทสเซียมแต่ในปุ๋ยอินทรีย์มี แต่ถ้าไปเทียบสูตรเสมอ หรือ 8-24-24 , 25-7-7 ปุ๋ยอินทรีย์ตัวนี้มันก็สู้ไม่ได้ มันมีฟอสฟอรัสเหมือนพวกนี้แต่มันมีเปอร์เซ็นต์น้อย แต่ปุ๋ยอินทรีย์ก็ไปชนะสูตรที่มี 3 ตัว ตรงที่มันมีจุลธาตุ เหล็ก ทองแดง แมงกานีส สังกะสี โบรอน โมริบดินัม นิกเกิล ปุ๋ยสูตรเสมอกับ 25-7-7 สู้ปุ๋ยอินทรีย์ตัวนี้ไม่ได้ และปุ๋ยอินทรีย์ยังให้ความนุ่ม ชุ่มชื้น เป็นเฮ้าซิ่งแบคทีเรีย เป็นบ้านให้จุลินทรีย์ไส้เดือนอยู่ เพราะฉะนั้นถ้าเรารู้ เราไม่ได้รังเกียจปุ๋ยเคมี แต่เรามองว่ามันแพง แล้วเรามองว่ามันใช้เดี่ยวๆแล้วมันทำให้ดิน แน่น แข็ง แต่ถ้าเราใช้ปุ๋ยเคมีเพื่อเพิ่มผลผลิต ปลูกเป็นเชิงเดี่ยวถ้าเกิดไม่ใช้เลย ผลผลิตของเกษตรกรที่ยากจนอยู่จะไม่ได้เต็มเม็ดเต็มหน่วย แต่ถ้าเศรษฐีแล้ว ปลงแล้ว ต้องทำออแกนิกส์อย่างเดียว ท่านใช้อย่างเดียวได้เลย ปุ๋ยอินทรีย์ถ้าหมักดิน เตรียมดิน สะสมในดินเกิน 3 ปี รับรองว่าแทบจะไม่ต้องใช้ปุ๋ยเคมี อันนี้อยู่ที่ผลผลิตแล้วว่าพึงพอใจไหม แต่ถ้าคนมีหนี้มีสินปุ๋ยเคมียังต้องใช้ แต่ถ้าเป็นชาวนา ชาวไร่ เกษตรกรที่ร่ำรวยแล้วไม่ต้องใช้ได้ พืชเจริญเติบโตงอกงามยังไงก็มีผลผลิตให้รับประทานแล้วถ้ายิ่งมาฟังพวกเราบ่อยๆรับรองว่าไม่เสียหาย ไม่หลงทางอย่างแน่นอน อันนี้ถือว่าเป็นเรื่องที่เอามาบอกกล่าวเล่าสู่พอเป็นน้ำจิ้มพอหอมปากหอมคอ
มนตรี บุญจรัส
ชมรมเกษตรปอลดสารพิษ www.thaigreenagro.com
