โรครากเน่าโคนเน่าในทุเรียนเป็นปัญหาสำคัญที่ส่งผลกระทบต่อการเจริญเติบโตและผลผลิตของต้นทุเรียน โดยเฉพาะในช่วงที่มีความชื้นสูง โรคนี้มีสาเหตุจากเชื้อรา ฟัยท็อทธอร่า (Phytophthora palmivora) ซึ่งเข้าสู่รากและโคนของต้นทุเรียน ทำให้เกิดการเน่าเสียที่รากและโคนต้น เป็นเหตุให้ต้นทุเรียนเหี่ยวเฉา ใบเหลืองร่วง และอาจตายได้หากไม่ได้รับการจัดการที่เหมาะสม การป้องกันและรักษาโรครากเน่าโคนเน่าด้วยวิธีธรรมชาติ โดยใช้ไตรโคเดอร์ม่าและหินแร่ภูเขาไฟ เป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัยต่อสิ่งแวดล้อม
ไตรโคเดอร์ม่า (Trichoderma spp.) เป็นจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ในการควบคุมเชื้อราก่อโรคพืชอย่างได้ผล โดยเฉพาะเชื้อรา Phytophthora palmivora ซึ่งเป็นสาเหตุของโรครากเน่าโคนเน่า ไตรโคเดอร์ม่ามีกลไกการทำงานหลายประการ เช่น
• การแข่งขันกับเชื้อราก่อโรคในการยึดครองพื้นที่
• การปลดปล่อยสารปฏิชีวนะที่ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อรา
• การเข้าไปย่อยสลายเชื้อรา ทำให้เชื้อราสูญเสียความสามารถในการทำลายพืช
นอกจากนี้ ไตรโคเดอร์ม่ายังสามารถส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืชด้วยการกระตุ้นระบบรากให้แข็งแรง จึงช่วยให้ต้นทุเรียนต้านทานโรคได้ดีขึ้น
ส่วนอีกปัจหนึ่งตัวช่วยที่ทำหน้าที่เสริมกันได้อย่างดีเยี่ยมคือ หินแร่ภูเขาไฟที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการป้องกันโรคและปรับปรุงบำรุงดินได้ดีมากๆ เพราะมีแร่ธาตุหลากหลายชนิดที่เป็นประโยชน์ต่อดินและพืช เช่น ซิลิกา แคลเซียม แมกนีเซียม และโพแทสเซียม เหล็ก ทองแดง แมงกานีส โบรอน ฯลฯ แร่ธาตุเหล่านี้ช่วยปรับสภาพดินให้เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของต้นทุเรียน และช่วยเพิ่มการดูดซึมสารอาหาร นอกจากนี้ ซิลิกาในหินแร่ภูเขาไฟยังมีคุณสมบัติที่ช่วยเพิ่มความแข็งแรงให้กับผนังเซลล์ของรากทุเรียน ทำให้รากแข็งแรงและทนต่อการโจมตีของเชื้อโรคได้ดีขึ้น
วิธีการใช้ไตรโคเดอร์ม่าและหินแร่ภูเขาไฟในสวนทุเรียน
1. เตรียมดินและต้นทุเรียน - ก่อนปลูกทุเรียน ควรเตรียมดินให้เหมาะสม โดยใส่หินแร่ภูเขาไฟลงในดิน 1-2 กำมือ เพื่อปรับสภาพดินและเพิ่มแร่ธาตุที่จำเป็น จากนั้นใช้ไตรโคเดอร์ม่าผสมกับปุ๋ยอินทรีย์หรือรำข้าว อัตราส่วน 1 : 50 แล้วนำไปคลุกกับดินปลูก ช่วยป้องกันเชื้อราและสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเจริญเติบโตของต้นทุเรียน
2. การราดหรือฉีดพ่นไตรโคเดอร์ม่า - สำหรับต้นทุเรียนที่ปลูกแล้ว สามารถใช้ไตรโคเดอร์ม่าผสมกับน้ำสะอาด อัตรา 50-100 กรัม ต่อน้ำ 20 ลิตร แล้วราดหรือฉีดพ่นรอบโคนต้น เพื่อป้องกันเชื้อราที่อาจสะสมอยู่ในดินและโคนต้น ควรทำทุก 2-3 เดือน โดยเฉพาะช่วงฤดูฝนที่มีความชื้นสูง
3. การเสริมแร่ธาตุด้วยหินแร่ภูเขาไฟ - หมั่นเติมหินแร่ภูเขาไฟรอบโคนต้นทุเรียนอย่างสม่ำเสมอ หินแร่ภูเขาไฟจะค่อยๆ ปล่อยแร่ธาตุออกมา ทำให้ดินมีสารอาหารครบถ้วนและช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงของรากและโคนต้น
ข้อดีของการใช้ไตรโคเดอร์ม่าและหินแร่ภูเขาไฟ
• ปลอดภัยต่อสิ่งแวดล้อม เพราะเป็นวิธีธรรมชาติที่ไม่ใช้สารเคมีที่อาจตกค้างในดินและพืช
• ลดการพึ่งพาสารเคมี ลดความเสี่ยงของเชื้อราที่จะพัฒนาความต้านทานต่อยาปฏิชีวนะ
• เพิ่มความแข็งแรงของต้นทุเรียน ส่งเสริมให้ต้นทุเรียนมีระบบรากที่แข็งแรง สามารถต้านทานโรคได้ดีขึ้น
• ช่วยบำรุงดิน หินแร่ภูเขาไฟช่วยปรับปรุงโครงสร้างและคุณภาพของดิน ทำให้ดินมีการระบายน้ำดี ลดการสะสมความชื้นเกินจำเป็น
การใช้ไตรโคเดอร์ม่าและหินแร่ภูเขาไฟในการป้องกันและรักษาโรครากเน่าโคนเน่าในทุเรียนเป็นวิธีการที่มีประสิทธิภาพและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ด้วยคุณสมบัติของไตรโคเดอร์ม่าที่สามารถควบคุมเชื้อราก่อโรค และหินแร่ภูเขาไฟที่ช่วยบำรุงดินและเสริมสร้างความแข็งแรงให้กับระบบราก ทำให้ต้นทุเรียนสามารถต้านทานโรคได้ดียิ่งขึ้น เกษตรกรสามารถใช้วิธีนี้เป็นทางเลือกที่ยั่งยืนในการดูแลสวนทุเรียนของตน
ดร.มนตรี บุญจรัส
ประธานกรรมการ บริษัท ไทยกรีนอะโกร จำกัด
ประธานชมรมเกษตรปลอดสารพิษแห่งประเทศไทย
