วันนี้เราจะมาพูดคุยกันถึงกลุ่มจุลธาตุ 2 ตัว ถึงแม้ว่าจะไม่ได้มีบทบาทเป็นหน้าที่หลักเหมือนพวกไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม หรืออย่างพวกตัวอื่นๆแต่เจ้าสังกะสีกับแมกนีเซียม ที่เอามาพูดเพื่ออยากจะให้เห็นหน้าที่ที่โดดเด่นของเขา นั่นคือเรื่องของการที่เขาทำหน้าที่ในการสร้างความเขียวให้กับพื้นที่บนใบพืช ความเขียวก็มีความสำคัญอย่างมากในพืช เพราะพืชนั้นต้องมีคลอโรฟิลด์ ซึ่งวันนี้เดี๋ยวเราพูดคุยกัน
เรื่องของสังกะสีและแมกนีเซียม แมกนีเซียมถือว่าเป็นธาตุรองอยู่ในหมวดหมู่ของแคลเซียม กำมะถัน แต่แมกนีเซียมที่เอามาจับคู่กับสังกะสีหรือซิงค์ ซึ่งเป็นกลุ่มของจุลธาตุ ตรงนี้ส่วนใหญ่แล้วเพื่อนๆที่ทำเกษตรอาจจะได้ยินแต่เรื่องแคลเซียมโบรอนเป็นส่วนใหญ่ แต่พวกซิงค์ พวกแมก หรือทองแดง โมริบดินัม อะไรต่างๆ ความจริงแล้วสิ่งต่างๆเหล่านี้มีความสำคัญต่อพืชอย่างยิ่งเช่นเดียวกัน คือแม้ว่าอยู่ในกลุ่มจุลธาตุพืชก็ขาดไม่ได้ คือถ้าขาดโดยเฉพาะสังกะสี ถ้าเป็นพืชตระกูลส้ม มะกรูด มะนาว ส้มโอ ก็จะมีอาการเขาเรียกว่าโรคใบแก้ว อาจจะมีข้อที่ถี่สั้นและก็ใบเหลืองซีด เล็ก เรียว จนบางครั้งอ้างกันเลยเถิดไปจนถึงว่าเป็นกรีนนิ่งที่เกิดจากเชื้อพวกแบคทีเรียหรือไวรัสต่างๆ แต่ส่วนใหญ่ที่พบเจอก็คือดินเขาจะเปรี้ยว แต่ถ้าเป็นแมกนีเซียมอาจจะมองได้ง่ายก็คือมีอาการใบเหลืองระหว่างเส้นใบ คือใบจะไม่เขียวเต็มใบ สังกะสีถ้าเป็นกลุ่มมังคุด ทุเรียน ก็อาจจะใช้อยู่ประมาณ 15-30 PPM ยังใช้น้อยกว่าพวกตระกูลส้มกับพวกกล้วยไม้ ส้ม มะกรูด มะนาว ส้มโอ ส้มซ่า ส้มจี๊ด ส้มต่างๆเลย พวกนี้จะใช้สังกะสีเยอะ แต่ถ้าเป็นพืชตระกูลปาล์ม เขาจะใช้พวกตระกูลโบรอน เป็นหลัก ถ้าในมาเลเซียปลูกปาล์มก็ใช้โบรอนในรูปของบอแรกซ์เป็นกระสอบ หว่านไปที่โคนต้นปาล์มกันเลยทีเดียว หลังๆก็มีการใช้หินแร่ภูเขาไฟ พวกภูไมท์ พูมิช ภูไมท์ซัลเฟต พูมิชซัลเฟอร์ ก็มีโบรอนอยู่ด้วย แต่ถ้าเป็นพืชตระกูลปาล์มมะพร้าวก็อาจจะไม่เพียงพอก็จะต้องเติมทางดินเข้าไปด้วย ในพืชตระกูลส้มใช้พวกสังกะสีสูงถึง 35 ถึง 100 PPM ส่วนกลุ่มพวกธัญพืชทั่วไป ถั่ว มะเขือ มะระ บวกแตงกวา ถ้าปล่อยให้ขาดแม้แต่นิดเดียว เขาจะแสดงอาการขาดแบบรุนแรงมากๆ เพราะฉะนั้นพี่น้องที่ปลูกผัก ฟัก แฟง แตงกวา มะเขือ ถั่วฝักยาว การให้ความสำคัญ กับพืช กับกลุ่มสังกะสี กับพวกแมกนีเซียมทำให้ใบเขาเขียวเข้มเพื่อใช้ในการสังเคราะห์แสง เหมือนที่เล่าให้ฟังบ่อยๆถ้าพืชเขาไม่มีคลอโรฟิลด์ ไม่มีสีเขียว เขาก็ขาดองค์ประกอบในการเอาก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์กับน้ำมาสร้างน้ำตาลที่เรียกว่ากลูโคส และก็เปลี่ยนเป็นรูปของฟรุ๊คโตสเพื่อจะมาสร้างกลไก โมเลกุลของน้ำตาลอีกชนิดหนึ่งมาเกาะกับกลูโคสตัวเดิมเพื่อให้ได้น้ำตาลซูโครส และร่วมกับไนโตรเจน อ๊อกซิเจน เพื่อไปทำโครงสร้างของคาร์โบไฮเดรตที่มีรูปประกอบเป็นพวกเซลลูโลส ลิกนิน และเฮมิเซลลูโลส ซึ่งเป็นโครงสร้างหลัก ส่วนกรดอินทรีย์หรือน้ำตาลส่วนที่เหลือก็ไปสร้างกรดอินทรีย์ ไข น้ำมันต่างๆเพื่อไปหล่อเลี้ยงสรีระ ส่วนต่างๆของพืชการพยายามใช้กลุ่มจุลธาตุ แม้ว่าจะพูดเรื่องสังกะสีหรือแมกนีเซียม แต่การฉีดพวกจุลธาตุ พวกทองแดง แมงกานีส สังกะสี โบรอน โมริบดินัม นิกเกิล ไทเทเนียม คลอรีน พืชตระกูลถั่วมีโมริบดินัม ถ้าขาดผลผลิตน้อย ส่วนใหญ่จะอยู่ในผลิตภัณฑ์ของไทยกรีนอะโกรก็จะชื่อว่าซิลโคเทรซ พวกนี้ถ้าปลูกผักแล้วมีปัญหาพวกแคระ แกน รากไม่เดิน ต้นไม่โต จะต้องมาดูพวกจุลธาตุ ส่วนสังกะสีหรือแมกนีเซียม ซิงค์เขาจะมีอยู่ในดินน้อยถ้าปล่อยให้ดินเป็นด่างจัด ดินเป็นด่างคือดินที่มีค่า pH มากกว่า 7 ขึ้นไป ยิ่งห่างเลข 7 เป็น 9 เป็น 10 เป็น 11 ดินพวกนี้ห้ามใช้กลุ่มวัสดุปูนเป็นอันขาดทีเดียว เพราะว่าจะเป็นการไปเติมด่างเพิ่มขึ้น การใช้ปุ๋ยถ้าใช้แบบประณีตก็ห้ามใช้ปุ๋ยที่เป็นรูปของแคลเซียม เช่น แคลเซียมไนเตรทหรือ 15-0-0 เขาจะเป็นการไปเติมเสริมเพิ่มความลำบากให้กับดิน คือไปเติมด่างเพิ่มขึ้นปุ๋ยที่ควรจะใช้ในกลุ่มไนโตรเจนเป็นพวก 21-0-0 คือแอมโมเนียมซัลเฟต คือต้องปรับพฤติกรรมและทำอย่างประณีต เพื่อให้ดินกลับมาอยู่ในโหมดที่พร้อมต่อการละลายแร่ธาตุสารอาหาร ดังนั้นถ้าดินมันเป็นด่างเราอาจจะใช้พวกฮิวมิกแอซิด ใช้พวกปุ๋ยอินทรีย์ ใช้พวกน้ำหมักมาราดรด เติมที่โคนต้นใต้บริเวณทรงพุ่ม เพื่อปรับ pH ของดินมิฉะนั้นแล้วพืชของเราจะกลายเป็นพืชที่ขาดพวกสังกะสี พวกแมกนีเซียม แมกนีเซียมเราก็นอกจากจะซื้อเป็นพวกผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปและเรายังใช้พวก ถ้าดินเปรี้ยวก็สามารถใช้พวกแมกนีเซียม จากโดโลไมท์ได้ โดโลไมท์เป็นกลุ่มวัสดุปูน เหมือนพวกปูนมาน ปูนเปลือกหอย หินปูนบด ขี้เลื่อยหินอ่อน ฟอสเฟต เพียงแต่ว่ามีความต่างกับ ปูนเปลือกหอย ปูนมาน ขี้เลื่อยหินอ่อน ปูนเผา ปูนขาว ตรงที่เขามีแมกนีเซียมที่ช่วยในเรื่องของการสร้างคลอโรฟิลด์ได้ด้วยนั่นเอง แมกนีเซียมเขาจะช่วยในเรื่องของการทำให้ใบเขียว ช่วยปรับสภาวะกรดด่างภายในเซลล์ ในท่อลำเลียงของพืช เป็นธาตุรองที่ถือว่าเป็นพระเอกรอง และเป็นตัวเด่นมีความสำคัญ ทำให้สร้างแป้งและน้ำตาลได้ดี ส่วนสังกะสีจะเด่นในเรื่องของการผลิต พวกฮอร์โมนอ๊อกซิน ทำให้ขั้วดอก ขั้วผลเหนียว และก็ทำงานเหมือนกันกับแมกนีเซียมคือสร้างคลอโรฟิลด์ทำให้ใบพืชนั้นเขียว ถ้าขาดแมกนีเซียม คือจะเหลืองซีดกลางเส้นใบ แต่ถ้าขาดสังกะสี ใบจะเล็ก เรียว ลีบ ข้อถี่และเหลืองเกือบทั้งใบ เขาอาจจะต่างกัน พวกนี้ก็ต้องดู ส่วนเขียวแบบไนโตรเจนหรือยูเรียคิดว่าเกษตรกรหรือเพื่อนๆทั่วทั้งประเทศคงทราบกันดีเขียวแบบไนโตรเจน เขียวแบบบ้าใบ งามใบ อวบอ้วน ง่ายต่อการทำลายของโรคแมลงศัตรูพืช ก็จะต่างกัน แต่สังกะสีมีความสำคัญเป็นจุลธาตุ จุลที่แปลว่าเล็กๆ น้อยๆ แต่อย่าดูถูกเล็กๆน้อยๆ แต่ขาดไม่ได้ เพราะฉะนั้นการทำการเกษตรอย่าคิดว่าในดินนั้นมีจุลธาตุมากเพียงพอแล้วไม่ดูแล มีความจำเป็นที่จะต้องใส่เสริม เพิ่มเติม ลงไปด้วย สังกะสีถ้าเพื่อนๆที่มีปัญหา ถ้าใช้กลุ่มจากปุ๋ยน้ำชีวภาพแล้ว ที่งามใบ ใบใหญ่ ใบเขียวแต่มีอาการขาดสังกะสีในปุ๋ยน้ำชีวภาพ แม้ว่าเราจะรู้ว่าในชีวภาพเขาก็ย่อยสลายกลุ่มจุลธาตุแบบนี้มาด้วย แต่คงไม่เพียงพอก็คงมีทางเลือกสามารถที่จะใช้ผลิตภัณฑ์ของไทยกรีนอะโกร จะมีอยู่ในซิลโคเทรซจะเป็นรวมๆ แต่ถ้าเป็นตัวเดี่ยวๆจะชื่อซิงค์อะโกรลองไปดูหรือสอบถามกับทางเจ้าหน้าที่ได้ ถ้าขาดตัวนี้ผลผลิตจะลดลง การสร้างเมล็ด การผลิตเมล็ด เมล็ดคือเป็นตัวรวบรวมฮอร์โมน สสารต่างๆถ้าเมล็ดน้อยไม่ใช่ว่าดี คือบางทีการได้รับแร่ธาตุสารอาหารหรือฮอร์โมนต่างๆไม่ดีไปด้วย กลุ่มจุลธาตุได้คุยไปเมื่อวันก่อนๆว่าถ้าเขาได้รับแร่ธาตุสารอาหาร ที่ครบถ้วนสมบูรณ์ ทั้งธาตุหลัก ธาตุรอง ธาตุเสริม ธาตุพิเศษ เขาจึงจะสังเคราะห์พวกฮอร์โมนได้ รวมถึงกรดอะมิโน กรดอะมิโน 20 กว่าชนิด ถ้ามีน้อยไม่เพียงก็ไม่ได้ไปต่อในฮอร์โมน กรดอะมิโนก็มาจากโปรตีน โปรตีนก็มาจากปุ๋ยพวกไนโตรเจน มาจากพวกซัลเฟอร์อะไรต่างๆ ถ้ามองภาพรวมก็คืออย่าเลี้ยงลูกหรือดูแลต้นไม้ให้เหมือนเด็กกินน้ำพริกอย่างเดียว คือเลี้ยงเด็กให้กินน้ำพริกอย่างเดียวหรือเลี้ยงดีเกินไปคือกินขาหมูอย่างเดียวเด็กไม่ตายก็จริง แต่อาจจะผอมแห้งแรงน้อย หรืออ้วนไปเลยจนอายุไม่ยืนคือไขมันไปอุดในเส้นเลือดตายก่อนวัยอันควร เลี้ยงต้นไม้ก็ไม่ใช่ว่าใส่แต่ปุ๋ยหมักปุ๋ยคอก ปุ๋ยอินทรีย์อย่างเดียว ต้องดูด้วยถ้าดินไม่ดี ใส่ปุ๋ยหมักปุ๋ยคอก ปุ๋ยอินทรีย์ก็ขาดสารอาหาร พวกรอง เสริม และก็พวกธาตุพิเศษได้ หรือใช้แต่ปุ๋ยเคมีสูตรเสมออย่างเดียวก็ได้แค่ N P K คือไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม หรือที่แย่ไปกว่านั้นคือใส่ 46-0-0 ยูเรียอย่างเดียวยิ่งแย่ไปอีก ต้องใส่ทั้งธาตุหลักคือ N P K แล้วธาตุรองคือแคลเซียม แมกนีเซียม กำมะถัน ธาตุเสริมพวกเหล็ก ทองแดง แมงกานีส สังกะสี โบรอน โมริบดินัม คือต้องมีให้ครบถ้ารู้ว่าดินไม่ดี ดินทราย ดินแข็ง ดินเหนียว นี่เลยตัวพูมิชซัลเฟอร์ หรือภูไมท์ซัลเฟต รีบไปซื้อหาเอามาเติมในดินในนั้นจะมีแมกนีเซียมและสังกะสีอยู่ด้วยเช่นเดียวกัน เพื่อนๆที่อยากจะศึกษาหาความรู้เพิ่มเติม เป็นเรื่องหนังสือธาตุอาหารพืชของรองศาสตราจารย์ Dr.ยงยุทธ โอสถสภา ก็ถือว่าเป็นตำราในระดับเกจิหรือปรมาจารย์ ที่เขียนไว้ให้ลูกศิษย์ลูกหาทั่วประเทศเอาไว้ศึกษาหาความรู้ เล่มนี้จะมีรายละเอียดหน้าที่ของธาตุอาหารต่างๆเป็นอย่างดีแต่วันนี้ก็เน้นในเรื่องของสังกะสีกับแมกนีเซียมที่ทำหน้าที่ในการสร้างความเขียวหรือสร้างคลอโรฟิลด์ให้แก่พืช เพื่อสังเคราะห์อาหารไปสร้างอ๊อกซิน สร้างฮอร์โมนของสังกะสี แมกนีเซียมก็เติมเต็มส่วนต่างๆที่ทำให้การเจริญเติบโตของพืชเราไม่หยุดชะงัก
มนตรี บุญจรัส
ชมรมเกษตรปลอดสารพิษ www.thaigreenagro.com
